از هنر حال خرابت…
به بهانه «روز استهبان»
صفدر دوام
میرزا حسن حسینی فسایی در توصیف اصطهبانِ عهد قاجار در کتاب ارزشمند «فارسنامه ناصری» با این دو بیت پرلطف و زیبا اصطهبان آن روزگار معرفی کرده است که:
«گشاده چشمه ای از قله کوه
گل سنبل به گرد چشمه انبوه
زمینش در نقاب گل نهفته
گل و سبزه است کاندر هم شکفته»
اما همه ماجرای وصف اصطهبان قدیم و استهبان حال و یا خودمانی تر بنویسم «صابونات» ما تنها وصف طبیعت شگفت انگیزش آن هم در حاشیه کویر و با بارش باران نه چندان قابل توجه نیست که نقش ماندگار استهبان در نگین درخشان جغرافیای تاریخی کهن دیار فارس حک شده است و نگین انگشتر خاتم سلیمانیِ مُلک سلیمان در غزل حافظ شیرازی را می توان خطه ی سرسبز استهبان توصیف کرد.
نگینی که گرانسنگی اش برگرفته از تلاش و دوری از به بطالت گذراندن اوقات زندگی شان بود در بادیه های بی آب و علف با نور امید لطف باران زلال آسمان انجیرستان های بزرگ این دیار را به یادگار گذاشتند و علاوه بر وُسع روزمره شان میراثی طبیعی و اقتصادی برای نسل های پس ازخویش به جا نهادند، اصلأ انگار این بیت شیخ شیراز شیوه نامه زندگی نیاکان مردم استهبان بوده که پیکاری سخت با زمین بی آب و خشک داشته اند و محصولی متکی به نزولات آسمانی با حلاوتی منحصر بفرد پرورش دادند همانکه سعدی گفت:
به راه بادیه رفتن به از نشستن باطل
که گر مراد نیابم به قدر وُسع بکوشم
و نیاکان مردم استهبان در اعصار گذشته به دور از باطل نشستن و عمر را بیهوده سپری کردن به میراث تاریخی، کشاورزی و طبیعی شان خدمتی بسزا کردند و البته محصول با حلاوتشان را به محفل های شیرین دورهمی وسفره های پر زرق و برق شب یلدای سراسر ایرانیان هبه کردند.
میراث تاریخی، فرهنگی، ادبی، اجتماعی و… کهن دیار استهبان سرشار از ظرفیت های بالقوه است.
با این وجود رمز به تعالی رساندن آنها را با تکیه برخودباوری و نگاه به افق های باز ممکن خواهد شد. چنانکه هنرهای صنایع دستی، قابلیت های گردشگری طبیعی و آیینی و دهها فرصت مناسب دیگر در این دیار آنچنانکه که بایسته و شایسته بوده نشناخته ایم.
این مهم را نگارنده یادداشتی می نویسد که دو دهه رخت از دیار و زادگاه خویش بربسته و با کار حرفه ای روزنامه نگاری و خبرنگاری در اکثر نقاط فارس سفر کرده است موقعیت های مناسب همزمان گردشگری، طبیعی، کشاورزی و… که در استهبان وجود دارد در تعداد انگشت شماری (کمتر از انگشتان دست) در بین شهرهای استان می باشد با این حال توجه به رشد سرمایه گذاری، تولید فرآورده های بومی،صنایع دستی و توسعه زیرساخت های گردشگری در استهبان کمتر مورد توجه قرار گرفته است؟!
جایگاه و صدرنشینی هنر و صنعت هر شخص و دیار با رشد همه جانبه ممکن است و احوال هنر و صنایع کشاورزی و دیار استهبان را باید در این بیت کلیم کاشانی خلاصه کرد که نتوانسته ایم حال خراب مهاجرت های بی رویه و توسعه اشتغالزایی را با ظرفیت های یاد شده بالفعل کنیم که گفته است:
«از هنر حال خرابت نشد اصلاح پذیر
همچو ویرانه که ازگنج خود آباد نشد»
