انجیر، میراثی که از دست می رود
“انجیرستان های استهبان در شُرُف نابودی کامل”
استهبان را با انجیرش می شناسند . انجیری که همه چیزِ بخش اعظمی از مردم این دیار است . یک انجیرستان، بار تامین مایحتاج از قوت روزانه تا خرجی یک سال یک یا خانواده را به دوش می کشد و اقتصاد تمام مردم شهر به انجیر وابسته است.
ما مردم استهبان در کنار تمامی داشته و نداشته هایمان گاهی دلمان را به عنوان هایی خوش می کنیم که شاید تا بی معنی شدنشان زمان زیادی نمانده باشد : بزرگترین انجیرستان دیم جهان !!!
انجیرستان هایی که در مقابل دیده هایمان خشک می شود و کاری نمی توان کرد ، همان گونه که دریاچه بختگان را مقابل چشممان خشک کردند و نتوانستیم کاری کنیم .
میانگین بارندگی سالانه مورد نیاز استهبان ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلیمتر است که متاسفانه در سالهای اخیر به دلیل کاهش شدید میزان بارندگی، درختان انجیر منطقه با مشکل کم آبی مواجه شده اند. به همین دلیل آبیاری کمکی درختان انجیر امری ضروری و لازم تلقی می شود.
۱۵ سال پیش علیرضا سپاسخواه رئیس وقت پژوهشکده ملی مطالعات خشکسالی دانشگاه شیراز انجیر استهبان را جزو فرهنگ منطقه دانست و آبیاری تکمیلی برای نجات انجیرستانهای این شهرستان را مهم قلمداد کرد.
سپاسخواه یکی از مباحث مهم در این خصوص اقدام به آبیاری تکمیلی برای نجات انجیر استهبان است که در این راستا برخی استفاده های نابجا از منابع آب منطقه باعث شده وضعیت آب این منطقه بحرانی شود.(۱)
دکتر مسلم جعفری محقق هیئت علمی و معاون ایستگاه تحقیقاتی انجیر استهبان نیز معتقد است: اگر به طور متوسط ۲۵۰ میلیمتر بارندگی در طول سال به خصوص در فصل‌های پاییز و زمستان داشته باشیم، یک درخت مثمر انجیر (بالای ۵ سال) نیاز به آبیاری ندارد. حتی ۲۲۰ میلیمتر هم که بیاید، به راحتی سر می‌کند و محصول می‌دهد. اما اگر تا پایان اسفند ماه کمتر از ۲۲۰ میلیمتر بارندگی داشته باشیم، درخت ما نیاز به آبیاری کمکی دارد. (۲)
مهدی اعیان منش مدیر جهاد کشاورزی استهبان بیان کرد: ایران چهارمین تولیدکننده انجیر جهان است و استان فارس سهمی بیش از ۹۰ درصدی در تولید انجیر خشک کشور دارد؛ شهرستان استهبان با ۲۳ هزار هکتار باغ بارور و تولید سالانه ۲۰ هزار تن انجیر خشک، رکورددار جهانی این محصول است و بیشترین سطح زیر کشت انجیر دیم جهان در شهرستان استهبان قرار دارد.
ولی نداشتن دانش کافی و آبیاری به روش سنتی باعث مصرف بی رویه آبهای زیر زمینی شده است.
اعیان منش افزود: انجیر استهبان هر ساله بالای ۱۰۰ میلیون دلار ارزآوری برای کشور دارد و زعفران و انار استهبان هم به کشورهای مختلف صادر می‌شود؛ لذا می‌توان گفت که این شهرستان نقش مهمی در اقتصاد کشاورزی استان فارس ایفا می‌کند.
خسارت وارده به محصول انجیر در سال جاری در حدی است که پیش بینی می شود حدود ۱۰ هزار تن انجیر خشک برداشت شود که این امر تاثیر منفی بالایی بر اقتصاد شبه تک محصولی شهرستان خواهد داشت.(۳)
کاهش ۵۰ درصدی تولید انجیر در استهبان می تواند زنگ خطری برای نابودی کامل این میراث هزارساله نیاکان ما باشد و ضروری است حاکمیت و مسئولین مربوطه برای حفظ این میراث گران بها تمهیدات و چاره عملیاتی بیندیشند: چیزی بالاتر از سخنرانی و اظهار تاسف و آرزوی بارش نزولات آسمانی !
چاپ شده در شماره ۳۵ نشریه استهبانی دیگر
مجید فرهمندی
مدیر مسئول نشریه استهبانی دیگر
و سردبیر پایگاه خبری استهبان فردا
(۱) خبرگزاری مهر کد خبر ۱۲۳۲۵۰۰
(۲) هورگان کد خبر ۱۵۰۸۱
(۳) ایرنا کد خبر ۸۵۹۰۸۶۵۹
