درگذشت شیخ عرفان و ادب

به بهانه درگذشت دکترعلى شیخ الاسلامى

به قلم : صفدر دوام

کمتر از دو روز پس از شنیدن خبر رحلت زنده یاد دکترمحمدرضا باطنى،خبردرگذشت استاد گرانقدر دکترحاج شیخ على شیخ الاسلامى در صدر رسانه هاى خبرى قرار گرفت و جامعه دانشگاهى و فرهنگى کشور را متأثر کرد.
دیباچه را از حکایت کلاس درس استاد جلال الدین همایى در دوره تحصیل مرحوم دکتر شیخ الاسلامى آغاز کنم که دردرس مثنوى جلال الدین بلخى هنگام خوانش شعر مولانا توسط آن مرحوم از نیاى وى مرحوم محقق العلماى اصطهباناتى به نیکى یاد کرده بود.
اگرچه بسیار مى توان در احوال نسل درنسل خاندان محقق العلماء استهباناتى که ایشان یکى چهره هاى علمى نسل همروزگار ما از آن سلسله بود، بسیار نوشت و تقدیر کرد امّا این نکته جالب است که مرحوم دکتر شیخ الاسلامى نسلى بود که از فضل پدر و نیاکانش که به محقق العلماء و علامه سید جعفر کشفى مى رسید حاصلى نیکو گرفته و آن را به ثمر نشانده بود.
چهره اى حوزوى و دانشگاهى که هم مورد تکریم حوزویان و طلبه ها بود و هم چهره هاى دانشگاهى و روشنفکران روش و منش شیخ را مى پسندیدند.
شاید به جرأت بتوان مدعى شد که دکتر شیخ الاسلامى از آخرین نسل بازمانده اى بود که در مکتب بدیع الزمان فروزانفر، جلال الدین همایى، سعید نفیسى و مرحوم مدرس رضوى تحصیل کرد و البته تا واپسین روزهاى حیات برعهد خویش در نگرش ادبى و عرفان نظرى استوار ماند.
چهره دانشگاهى آن مرحوم با ریشه مستحکم علمى پیشینه از دوران دانشجویى داشت که از دوران دانشجویى مقطع دکترا با تأیید علماى ادبیات و عرفان به تدریس در دانشگاه مشغول شد.


در احوال آثار آن مرحوم هم براى اهل معرفت نیازى به شرح آنها نیست که قلم هر نویسنده معرف شخصیت جامع آن عالم متأله مى باشد.
هر چند کتاب “متون ادب فارسى” با همکارى دو استاد عالیقدر معاصرشان دکتر جلیل تجلیل و دکتر اسماعیل حاکمى هم نوستالژى و خاطره اى زنده براى دانشجویان دهه هاى گذشته است، امّا آثار ارزشمند دیگر استاد ازحوزه هاى شعر و عرفان و ترجمه هاى عرفانى و متون کهن همچنان چراغ راه دانشجویان و علاقه مندان به ادبیات فارسى و اندیشه هاى عرفانى خواهد بود.
در اواسط دهه هفتاد خورشیدى توفیق رفیق راه شد که در اتاق ریاست دانشکده ادبیات دانشگاه تهران ساعتى در جوار استاد گذرانم و علاوه بر مباهات همشهرى بودن و یادآورى بنیان علمى مفاخر پیشین شهر استهبان از حُسن کمال مرحوم شیخ هم بهره کافى ببرم و فرجام نوشتار و یادکرد مرحوم دکتر شیخ الاسلامى و اصالت علمى اش را با این کلام از گلستان سعدى به پایان مى رسانم که مى گوید:
وحُسن نبات الارض من کرم البذر
برای اینکه زمین بتواند بذری را خوب برویاند نیاز به بذر خوب نیز دارد.
لقد سعد الدنیا به دام سعده
انشاءلله خوش ‌یمنی او باقی بماند که دنیا به وسیلهٔ او خوش ‌یمن است