جایگزینِ مناسب معاشرت ها و دورهمى ها!

صفدر دوام

تا جایى که یادم هست دروازه ورود به وادى کتابخوانى ام، کتاب هاى رنگین کمانى ” قصه هاى خوب براى بچه هاى خوب” از زنده یاد مهدى آذر یزدى بود. مجموعه داستانى جذاب از منابع وزین ادبى کشور که بیش از شش دهه پیش از این توسط زنده یاد عبدالرحیم جعفرى پایه گذار و مدیر باتدبیر انتشاراتى امیرکبیر که آن روزگار در خیابان ناصر خسرو فعالیت داشت منتشر شده بود و تا دهه شصت به نسل ما رسید و چراغ ادبیات و تاریخ کشورمان را در ذهن ماجراجوى کودکان و نوجوانان روشن کرد.
کتاب هاى درسى ابتدایى آن ایام هم چیزى جز قیل و قال مدرسه و درس هاى تکرارى بازمانده از روزگار دور براى ما تازگى نداشت.
کم کم ذهن به وادى کتاب هاى متنوع تر رفت البته با راهنمایى معلم شایسته محمد رضا آل ابراهیم که عمر این نویسنده و پژوهنده ادبى و فرهنگى دراز باد، معلمى که رسالت معلمى را خوب مى دانست و تنها به درس هاى تکرارى کتاب هاى درسى که حاصل نظر جمعى بود اکتفا نمى کرد و ذهن دانش آموزان را به وادى فراخ تر ادبیات، تاریخ و جامعه هدایت مى کرد.
روزهاى نوجوانى من جالب بود و آن اشتیاق کتاب هاى رنگ و رو رفته از گذر زمان در کتابخانه شخصى معلمان اندیشمندى چون محمد رضا آل ابراهیم و سید نورالدین ناظمى این دو معلم اندیشمند مأخذى براى پرسش هاى دانش آموزان جستجوگر بودند و اقیانوس آثار ادبیات داستانى و شعر در اختیار دانش آموزانِ دلداده کتاب قرار مى دادند.
رهرویى نسل ما اینگونه مسیر مطالعه را طى نمود تا به آثار بزرگان جهانى چون ” صد سال تنهایى گابریل گارسیا مارکز” ، “بینوایان ویکتور هوگو”، ” پیرمرد و دریاى هکلبرى فین با ترجمه دلنشین زنده یاد نجف دریابندرى” و ماهى سیاه کوچولوى صمد بهرنگى و سووشون بانو سیمین دانشور تا کلیدر محمود دولت آبادى و دهها اثرِ ارجمند دیگر ذهن ما را به وادى کتاب رهنمون کردند.
اما امروز همه این کتاب ها و دیگر آثار شایسته با اشاره کلیدى بر صفحه تلفن همراه قابل مطالعه است و نه مسافتى براى طى کردن و خرید کتاب لازم است نه هزینه زیادى!
آمار استفاده از اینترنت و فعالان فضاى مجازى کشور هم گواه حضور پررنگ نسل امروز در این وادىِ پرنشیب و فراز است اما قصه پرغصه ى کمبود سرانه مطالعه ما ایرانیان همچنان رونق آمار منفى در حوزه فرهنگ کتابخوانى محسوب مى شود؛ آمار تکان دهنده اى که نیاز با اعلام عددى نیست و با نگاهى به اطراف به طور عیان خواهیم دید و همان مَثَل عامیانه تعبیر مى شود “که حاجت به بیان نیست!”
اى کاش در همین روزهاى سخت که علاوه بر مشکلات سخت اقتصادى ویروس کرونا هم در جامعه میدان دارى مى کند و بشریت را به تغییراتى در سبک زیستن و زندگى واداشته است، کتابخوانى و مطالعه از محورهاى مهم سبک زندگى ما ایرانیان قرار گیرد و جایگزین محفل ها و دورهمى هاى دوستانه اى شود که وجود کورید ١٩ ما را مجبور به دورى از آنها کرده است.
و اینکه هنوز هم مى توان با گسترش فرهنگ کتابخوانى و تأکید بر اندیشیدن بر بسیارى از مشکلات اجتماعى فائق آمد و این یگانه همدم ماندگار را در سبد روزمره زندگى قرار داد تا روش و منش هاى بهتر زیستن را از واژه ها بیاموزیم، ایدون باد.